Nhiều người bất ngờ khi biết rằng việc họ bỏ qua suất ăn được phát trên máy bay có thể góp phần làm lãng phí thực phẩm.

Các hãng hàng không đã tạo ra 6,1 triệu tấn chất thải từ cabin trên toàn cầu trong năm 2018. 20-30% trong số đó là đồ ăn, thức uống không được tiêu thụ, theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA).

Nguyên nhân chính cho sự lãng phí trên đến từ thực tế khó đoán được hành vi ăn uống của hành khách. Có người vì ngủ, mệt hay không thích đã bỏ qua suất ăn được cung cấp trên máy bay. Ngoài ra, nhiều hãng bay cũng mang theo nhiều thực phẩm hơn cần thiết trong các chuyến bay. Với những chặng bay dài, thức ăn có thể dễ bị hỏng, phải loại bỏ và được thay thế bằng những bữa ăn mới.

Các suất ăn không dùng đến trên các chuyến bay thường sẽ bị đổ bỏ. Ảnh: Rafal Rodzoch/ Lonely Planet

Japan Airlines là một trong những hãng bay đang cố gắng giải quyết vấn đề lãng phí thực phẩm này. Tháng 11/2020, hãng tung ra chương trình bỏ qua bữa ăn theo tinh thần tự nguyện. Điều này cho phép hành khách chọn không dùng bữa trước chuyến bay của họ. Thay vào đó, họ được tặng một bộ tiện ích mang nhãn hiệu Japan Airlines gồm bàn chải đánh răng, mặt nạ ngủ như một lời cám ơn. Chương trình đang được thử nghiệm trên chuyến bay JL34, dài 5,5 tiếng từ Bangkok đến Tokyo, khởi hành lúc 22h5p (giờ địa phương).

Mark Morimoto, đạt diện hãng bay Nhật Bản, giải thích: "Trước đại dịch, khoảng 10% hành khách của chúng tôi có xu hướng bỏ bữa trên các chuyến bay vào ban đêm, dẫn đến lãng phí thực phẩm. Tùy chọn bỏ qua bữa ăn không chỉ giúp tiết kiệm thực phẩm mà còn cho phép hành khách tối đa hóa thời gian nghỉ ngơi trên máy bay". Ông Morimoto cho hay, dịch vụ này có thể mở rộng sang nhiều chuyến bay khác tùy thuộc vào sự phản hồi của khách.

Một hãng hàng không khác cũng đang thay đổi. Vào tháng 9/2020, Etihad Airways thông báo rằng họ đã hợp tác với công ty khởi nghiệp công nghệ thực phẩm Lumitics của Singapore để giảm thiểu chất thải trên chuyến bay. Lumitics sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để xác định loại và số lượng bữa ăn chưa được tiêu thụ vào cuối mỗi chuyến bay. Hãng hàng không dựa vào đó để phát hiện các mô hình lãng phí trên mạng bay và cải thiện công tác lập kế hoạch bữa ăn cho phù hợp với nhu cầu thực tế của hành khách.

Emirates cũng sử dụng công nghệ AI để phân tích xu hướng tiêu dùng trên chuyến bay. Đại diện hãng bay có trụ sở tại Dubai cho biết dữ liệu giúp họ tối đa hóa số lượng và loại thực phẩm cung cấp trong bữa ăn chính, phụ và đồ uống mang lên tàu bay. Bằng cách này, họ có thể giảm đến 30-40% lượng rác thải thực phẩm, mục tiêu hãng hướng tới là giảm 60-70%.

Những biện pháp này có thể giúp ích rất nhiều trong giảm thiểu lãng phí, tuy nhiên không ai đảm bảo hành khách tiêu thụ 100% suất ăn có sẵn trên các chuyến bay. Và quy định nghiêm ngặt về sức khỏe ở nhiều quốc gia cấm các hãng bay tái sử dụng những suất ăn thừa. Ví dụ, các hãng bay có chuyến hạ cánh ở Australia, New Zealand và Mỹ được yêu cầu chôn hoặc đốt mọi chất thải trong khoang hành khách.

Theo quy định của một số quốc gia, mọi chất thải trong cabin, gay cả túi khoai tây chiên giòn hay lon nước ngọt chưa mở, đều phải bị tiêu hủy để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm mầm bệnh từ động vật. Ảnh: Evgeny Vershinin/Alamy

Nhưng tại Hong Kong, Cathay Pacific đã kết hợp với các tổ chức từ thiện phi chính phủ từ năm 2011 để gửi suất ăn thừa tới người nghèo. Khi xe đẩy thức ăn được dỡ xuống từ các chuyến bay của hãng này, nhân viên từ Ngân hàng Thực phẩm Feeding Hong Kong có mặt để thu thập các hộp nước giải khát, ngũ cốc còn nguyên tem. Sau đó, họ gửi tới các mái ấm, nhà tình thương, bếp ăn cộng đồng và các trung tâm phúc lợi trên toàn thành phố.

Từ năm 2014, Cathay Pacific tiết kiệm được 1.880 tấn thực phẩm dư thừa, tuy nhiên Covid-19 làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới những nỗ lực này. Gabrielle Kirstein, giám đốc Feeding Hong Kong, cho biết số lượng chuyến bay giảm, nên khối lượng thực phẩm và đồ uống đóng gói dư thừa cũng ít đi. Do đó, toàn bộ nguồn thực phẩm, đội ngũ tình nguyện viên và những kênh phân phối đều không thể duy trì hoạt động như trước.

Hãng bay cũng ước tính lượng đồ ăn quyên góp cho các tổ chức giảm 50% so với trước dịch. Người phát ngôn của hãng cho biết: "Trước Covid-19, chi nhánh cung cấp dịch vụ ăn uống của chúng tôi xử lý khoảng 83.000 bữa ăn mỗi ngày cho khoảng 50 chuyến bay rời khỏi Hong Kong. Dù hoạt động hàng không chững lại dẫn đến tình trạng dư thừa một số suất ăn được chế biến sẵn trên chuyến bay, nhưng chúng tôi mua sắm và chế biến ít thực phẩm hơn rất nhiều vào năm 2020".

Những người dân có hoàn cảnh khó khăn được nhận suất ăn miễn phí từ Feeding Hong Kong. Ảnh: Cathay Pacific

Hãng hàng không này cũng đang hỗ trợ Feeding Hong Kong theo những cách khác. Bà Kirstein cho biết nhân viên Cathay Pacific đã dành hơn 370 giờ trong năm 2020 để giúp phân loại và đóng gói các khoản quyên góp trong kho của tổ chức này. Các gói thực phẩm được chuyển đến cho những người dân dễ bị tổn thương đang phải vật lộn để có những bữa ăn dinh dưỡng trong đại dịch.

"Giảm lãng phí thực phẩm là điều quan trọng đối với mọi doanh nghiệp chế biến thực phẩm, dù đó là các hãng hàng không, khách sạn, siêu thị hay nhà bán buôn. Điều này có ý nghĩa kinh tế, giúp ích cho môi trường cả những người đang cần hỗ trợ. Vào thời điểm mọi người cần chung tay giúp đỡ, mọi mặt hàng chúng tôi có thể giải cứu và phân phối lại đều tạo ra sự khác biệt", bà Kirstein khẳng định.

Theo Vnexpress